Bijna iedereen heeft wel eens gehoord over de Camino de Santiago? Maar wist je dat je in Italië ook een oude pelgrimsroute kunt lopen? De Via Francigena was een van de meest populaire pelgrimsroutes in de Middeleeuwen, die start in Canterbury in Engeland en door vier landen loopt naar het Vaticaan in Rome. Maar je kunt natuurlijk ook een deel lopen. Zelf liep ik de laatste 110 kilometer van Viterbo naar het Vaticaan in Rome, om te genieten van Italiaanse landschappen, Middeleeuwse stadjes en de heerlijke Italiaanse keuken. Een uniekere manier om Rome te bereiken is er bijna niet. In dit artikel lees je alles wat je wilt weten over de Via Francigena route van Viterbo naar Rome en hoe je deze tocht het beste kunt maken.
De Via Francigena is een historische pelgrimsroute van bijna 3000 kilometer lang die van Canterbury in Engeland, door Frankrijk en Zwitserland naar Rome voert en vervolgens naar Apulië in Italië. Het pad leidde de pelgrims niet alleen naar de Heilige Stad en de graven van de apostelen Petrus en Paulus maar ook naar Santa Maria di Leuca en andere kuststeden van Apulië, waar zich de inschepingshavens voor het Heilige Land bevonden.
De route werd in de10e eeuw geformaliseerd door de aartsbisschop van Canterbury, Sigeric de Serieuze, nadat hij door paus Johannes XV tot kardinaal was gewijd. Hij keerde vanuit Rome terug naar zijn eigen stad en beschreef de etappes van zijn tocht in een dagboek. En ook al kun je de populariteit van de Via Francigena niet vergelijken met de Camino de Santiago, de route trekt steeds meer mensen aan, die de wandeling naar Rome willen maken. Inmiddels is de Via Francigena door de Raad van Europa uitgeroepen tot Europese Culturele Route en speelt een belangrijke rol op het gebied van cultureel erfgoed.
De Via Francigena route, van Canterbury naar Rome, bestaat uit 2030km en 16 etappes. Wil je de gehele pelgrimsroute lopen? Dan moet je rekenen op 100 dagen en eventueel nog langer als je naar de kust van Apulië wilt lopen. Maar net zo leuk en ook toegankelijker is het, om een deel te wandelen, zoals de route van Viterbo naar Rome, of misschien wel meerdere etappes. Omdat de Via Francigena door verschillende landen met elk zijn eigen hoogtepunten en uitdagingen loopt, moet je zeker de tijd nemen om te zoeken naar een route die bij je past. En dat is waar organisatie en planner Follow the Camino bij komt kijken.
Follow the Camino is een Camino planner die je voorziet je van alle informatie en helpt je met het plannen van een Via Francigena route op maat, het boeken van accommodaties, eventuele maaltijden, een bagage service en heel veel tips & tricks met betrekking tot de voorbereiding. Voor mij was het snel duidelijk, omdat ik graag door Italië wilde wandelen en Rome een van mijn lievelingssteden is, maar er zijn talloze mogelijkheden. In dit artikel vertel ik je meer over mijn ervaringen tijdens de Via Francigena, van Viterbo naar Rome.
Ben je benieuwd wat voor Via Francigena routes er allemaal zijn? Kijk dan op de website van Follow the Camino. Hier krijg je snel een beeld van de talloze mogelijkheden.
Tijdens Etappe 16 van de Camino Via Francigena leg je in vijf dagen ongeveer 110 kilometer af. Elke dag is anders maar gemiddeld moet je rekenen op ongeveer 24 kilometer per dag. Dat is natuurlijk niet niets, maar gezien het relatief makkelijke pad, zonder veel stijgen en dalen, goed te doen voor iedereen die van wandelen houdt.
Dit is tevens, net als bij de laatste etappe van de Camino Frances tijdens de Camino de Santiago, de minimale afstand die je moet lopen om in aanmerking te komen voor een officieel pelgrimscertificaat. Je ontvangt namelijk een speciaal pelgrimspaspoort waar je gedurende je Via Francigena route stempels in verzameld. En ook al is dit niet het meest belangrijke, het is geeft meer voldoening dan je denkt, waarover later meer.
Wil je de laatste etappe van de Via Francigena route wandelen? Dan start je in Viterbo en slaap je onderweg op verschillende plaatsen totdat je Rome bereikt. Boek je je tocht via Follow the Camino, dan worden alle hotels voor je geboekt, staat er elke avond een diner voor je klaar en wordt je bagage dagelijks van bestemming naar bestemming gebracht. Benieuwd? Hieronder vind je mijn ervaringen tijdens de Via Francigena van Viterbo naar Rome aan de hand van een dag-tot-dag beschrijving.
Omdat wij de laatste 110 kilometer van de Camino Via Francigena lopen, starten wij in Viterbo, een Middeleeuws stadje, op ongeveer een uur rijden van de luchthaven Rome. Het is verstandig om een vroege vlucht te nemen, zodat je voldoende tijd hebt om de tocht voor te bereiden en ook nog iets van Viterbo te zien.
Omdat we vorig jaar de Camino Frances, een deel van de Camino de Santiago hebben gelopen zijn we deze keer iets minder zenuwachtig, maar toch blijft het spannend. Wordt het zwaar? Is deze Via Francigena route makkelijk te vinden? We laten onze bagage achter bij de receptie, zetten de eerste stempel in ons pelgrimspaspoort en gaan met de instructies van het hotel op pad. Het eerste deel leidt door het mooie Viterbo. Gisteren was er weinig tijd om het stadje te ontdekken dus het is fijn om het historische centrum bij daglicht te zien, want dat is door de architectuur en Middeleeuwse sfeer erg de moeite waard.
Al snel zien we een bord met Via Francigena staan en dat stelt ons gerust. Helaas weten we, door een tip voor een kleine omweg, meteen te verdwalen. Wat locals sturen ons gelukkig snel terug naar het juiste pad waardoor we niet al te veel extra kilometers maken. Ook leren we na een uur wandelen dat er tientallen verschillende Via Francigena tekens zijn; Borden, kleuren, pijlen, tekeningen, stempels en dit als sticker geplakt, graffity gespoten of gegraveerd in bomen. Ik heb nog nooit zoveel variaties gezien. Dus het is zeker in het begin goed opletten.
We lopen een mooie route over kronkelige paadjes, door velden met olijfbomen en hier en daar een boerderij met mensen aan het werk op het land. Omdat het lente is, staat er veel in bloei en fluiten de vogels volop. Het is rustig en we lijken wel de enige Via Francigena wandelaars. Iets wat nog eens bevestigd wordt, als we bij het plaatselijke kerkje stoppen voor een stempel.
De pastoor vertelt ons dat we de derde wandelaars van de dag zijn en is benieuwd waar we vandaan komen en hoe we op het idee zijn gekomen om deze pelgrimsroute naar Rome te wandelen. We krijgen koffie en koekjes aangeboden en daarna gaat de kerk gaat voor de rest van de dag weer dicht. De verdere dag staat in het teken van velden en vergezichten. Restaurants zijn er onderweg niet dus we zoeken plekjes om onze meegebrachte hapjes te consumeren.
Ook bij het kerkje Chiesa di Santa Maria in Foro Cassio, nabij Vetralla staan we volop in de belangstelling. We krijgen water en fruit en een privé tour in het Italiaans. Na afloop worden we op de foto gezet en laten we een steen achter met onze namen, waarna we onze weg vervolgen naar Vetralla.
Vetralla is een kleine gemeente in de Italiaanse provincie Viterbo en op verschillende plaatsen staan borden en muurschilderingen over de Via Francigena. Dit doet je weer beseffen hoe belangrijk deze pelgrimsroute naar Rome vroeger moet zijn geweest. Het oude centrum is werkelijk schitterend. Alsof je even de tijd van de Middeleeuwen instapt. Ook hier worden we al snel aangesproken door een Italiaans ouder mannetje, met de vraag of we de kleine steegjes en het uitzicht willen zien. Dat willen we natuurlijk. We lopen een klein rondje en komen op mooie plekjes terecht.
Voldaan komen we aan bij onze eerste hotel, Alberga de Bernadetta en genieten we in een authentieke setting van de Italiaanse keuken in familierestaurant Il Pigno.
Na een simpel ontbijt, moeten we vandaag de eerste spierpijn even naast ons neerleggen en met frisse energie, de berg op, het stadje uitlopen. Aan de rand van Vetralla bevindt zich een groot eikenbos waar we dik anderhalf uur doorheen lopen. Ook hier zijn er bijna geen andere wandelaars te vinden. Op een paar mensen na, die hun hond uitlaten. We vervolgen de weg door velden met hazelaars en kijken onze ogen uit aan de hoeveelheid. Een stukje langs de grote weg hoort er ook bij. Onderweg passeren we het kleine kerkje Chiesa Madonna di Loreto, wat helaas gesloten is.
Een van de hoogtepunten van de Via Francigena route vandaag zijn de Orlando Towers. Ook al hebben we erover gelezen, toen we de dag aan het voorbereiden waren, pas als je erlangs loopt besef je wat je eigenlijk ziet. De Orlando towers zijn twee grafmonumenten uit de Romeinse tijd, daterend uit de 1e eeuw voor Christus en een klokkentoren die toebehoorde aan een benedictijnenkerk.
We zien de ruïnes al van een afstand liggen en door de mooie groene omgeving en strakblauwe lucht kunnen we niet anders dan een lange pauze inlassen en genieten van de omgeving. Omdat we de enige bezoekers zijn, vinden we het extra bijzonder en nemen we de historie van de plaats goed in ons op. We maken talloze foto’s en zetten de plek op onze lijst om meer over te weten te komen.
We vervolgen onze weg en komen aan in het Middeleeuwse Capranica. Ook hier is het weer ongelofelijk rustig. Al hebben we inmiddels wel vijf medewandelaars geconstateerd: een familie bestaande uit vier personen en een wandelaar die ons in tegenovergestelde richting tegemoet liep. Terwijl we heel ver in de verte onze eindbestemming van vandaag, Sutri, zien liggen, nemen we uitgebreid de tijd voor een pasta lunch, maken we foto’s in Capranica met haar talloze steegjes en huizen omringd met bloemen. Waarna we de berg naar beneden lopen, weer de natuur in.
Het laatste deel van de Via Francigena route vandaag is misschien wel de mooiste van de week. Een paar uur lang lopen we door een bos wat bijna tropisch aanvoelt, over kleine paadjes en langs een kabbelende rivier. Er zijn grotten, watervallen en talloze hagedissen die voorbij scharrelen. Omdat we een paar uur niemand tegenkomen, gaan we helemaal op in onze eigen wereld. Totdat we uit het niets ineens het stadje Sutri in de verte zien liggen. Nog steeds is het een paar kilometer richting de ruïnes en het Amfitheater van Sutri, waar we opgehaald worden en naar onze overnachtingslocatie, een agroturismo (boerderij in een landelijk gebied) buiten de stad, worden gebracht.
Houd er rekening mee dat de kans groot is dat het amfitheater van Sutri gesloten is als je aankomt. Wil je het amfitheater graag bezoeken? Kijk dan naar de tijden op de website zodat je je dagplanning hierop aan kunt passen.
Vandaag staat bijna 27 kilometer wandelen op het programma. Vanuit ons Agriturismo hotel lopen we terug naar de Via Francigena route. Inmiddels zijn we experts geworden in het vinden van de weg en ook de spieren beginnen te wennen dus we maken we een goede start. Omdat we net iets buiten Sutri verblijven, hebben we bovendien een paar kilometer gewonnen.
De Via Francigena route loopt langs vredige paden met talloze hazelaren. En voordat we het weten zien we in het dorpje Monterosi liggen. We hoopten hier te kunnen lunchen maar omdat we een sneller tempo hebben dan verwacht, komen we ver voor lunchtijd aan en kunnen we alleen terecht voor een drankje en een kort kerkbezoek. Gelukkig hebben we een picknick lunch bij ons, dus zoeken we later een plekje tussen de velden, boerderijen en paarden.
Een van de hoogtepunten van de Via Francigena route op dag 4 zijn de Monte Gelato watervallen, in het hart van de Treja-vallei. Verschillende kleine watervallen maken deel uit van een natuurgebied en zijn via wandelpaden met elkaar verbonden. In het weekend schijnt het druk te zijn met locals maar vandaag zijn we de enige bezoekers. We vervolgen onze weg door wederom een mooi natuurgebied en het zijn alleen vogels en vlinders die ons op de route vergezellen.
De laatste loodjes wegen het zwaarst en zo ook vandaag. Na een paar uur wandelen zien we Campagnano liggen. Maar voordat we de smalle steegjes van het historische centrum kunnen betreden, moeten we een steile weg omhoog. Zodra we het oude centrum bereiken, zijn we opnieuw onder de indruk van de schoonheid. We ploffen neer op het eerste terras wat we tegenkomen en sluiten de dag af met een uitgebreid inclusief diner in hotel Begnini.
De dag begint met een stevige klim de berg op. Gelukkig worden we al snel beloond, want de uitzichten over de regio Lazio zijn werkelijk schitterend. Bovendien staat de zon hoog aan de hemel zonder dat het te warm is. We prijzen ons echt even gelukkig met het weer.
Zodra we het Parco Regionale di Veio betreden, een gebied wat bekend staat om zijn landschappen en geschiedenis, maken we een stop bij het kerkje Madonna del Sorbo voor wat foto’s. Naarmate we het park verder inlopen, komen we meer mensen tegen. Dat wil zeggen dat we het stadje Formello naderen. Maar niet voordat we wederom een oneindige berg omhoogklimmen. We vragen ons af of de route vandaag veel stijgingen bevat of dat onze benen moe beginnen te worden. In Formello ploffen we neer voor een klein hapje in de enige lokale trattoria die om dat ochtendtijdstip al open is.
We laten Formello achter ons en beginnen, zoals de informatie ons vertelt, aan de lange weg naar Isola Farnese. Het lijkt allemaal zo dichtbij want Formello en Isola Farnese liggen over de weg maar 10 kilometer uit elkaar. Maar uiteraard wil je als wandelaar een route door de natuur. En dat krijgen we. We lopen door weilanden, bossen, open velden en een gebied met ruïnes en tombes uit de Etruskische tijd (achtste tot eerste eeuw vóór Christus). Ook al is er door de vegetatie en begroeiing nog maar weinig van te zien, de informatie borden doen je stilstaan bij de geschiedenis. We vervolgen het pad wat vandaag oneindig lijkt en pas na het passeren van de waterval Cascata della Mola di Formello naderen we onze overnachtingslocatie.
In Isola Farnese lopen we een groot deel langs de weg naar ons hotel en beseffen we dat we in de bewoonde wereld terecht zijn gekomen. Isola Farnese ligt op een half uur rijden van Rome en voelt veel stadser aan. Vanavond dineren we uitgebreid in La Fattoria di Clotilde, alvorens we onze laatste nacht van de Via Francigena ingaan.
En vandaag is het zover, het is de dag dat we te voet in Rome aan gaan komen. En net als bij de Camino de Santiago zorgt dit voor de nodige spanning. Helaas loopt een groot deel van de Via Francigena route van vandaag langs de weg met veel verkeer, de voormalige Romeinse weg, Via Cassia. Wederom een realisatie dat we ons eindpunt naderen.
Helaas wordt de Via Francigena route tegenwoordig omgeleid en is het Monte Mario Park en Mons Gaudii or Mone della Gioia (Hill of Joy), nabij Rome al een tijdje gesloten vanwege omgevallen bomen. Dit is de plek waar de pelgrims vroeger voor het eerst de Sint-Pieterskerk zagen liggen. Dat zicht moet zo bijzonder zijn geweest, na weken en soms maanden wandelen.
Na wat speurwerk vinden we een alternatief uitzichtpunt genaamd Parco di Monte Ciocci. Het betreft een kleine omweg maar niets is mooier dan de Via Francigena route op passende wijze af te sluiten. En het is de moeite waard: Vanuit het park zien we het Vaticaan en de torens van de Sint-Pieterskerk liggen. We maken volop foto’s en vinden het stiekem een beetje jammer dat ons wandelavontuur erop zit.
Hierna lopen we de trappen naar beneden en het drukke Rome in. Ondanks dat het een vreemd gevoel is om met je rugzak en wandelstok in een grote stad aan te komen. wandelen we rechtstreeks naar het Sint-Pietersplein en Vaticaan. De drukte is enorm en na alle perfecte Middeleeuwse stadjes van de afgelopen dagen waar geen toerist te bekennen is, moeten we even schakelen.
Na verschillende rondjes en heen en weer te zijn gestuurd begrijpen we dat we in de Sint-Pieterskerk zelf moeten zijn voor ons officiële certificaat. En dat is inderdaad correct, bij de garderobe staat een vrijwilliger die ons pelgrimspaspoort bekijkt en ons vervolgens het certificaat overhandigd. Na een bezoek aan de St-Pietersbasiliek, nemen we plaats op het terras om onze tocht te vieren. We hebben het wederom gehaald.
Wanneer je de Via Francigena route afrondt, heb je wel een beloning verdiend. En een grotere beloning dan eten, drinken en genieten in Rome bestaat er bijna niet. Zorg er dan ook voor dat je in ieder geval een of twee nachtjes in Rome verblijft, voordat je terug naar huis vliegt.
Rome is een stad waar je ogen te kort komt want op elke hoek van de straat is er weer een nieuw indrukwekkend bouwwerk te bewonderen. En ook al heb je misschien even geen zin om na al het wandelen, in de ontzettende drukte van Rome bezienswaardigheden af te struinen. Er zijn genoeg leuke wijken met terrassen waar je in alle rust geniet van de Romeinse en Italiaanse sferen.
Er zijn verschillende manieren om je Camino Francigena samen te stellen. Een van de beste opties is om de service van een Camino planner als Follow the Camino te gebruiken, die tevens routes op maat naar Santiago de Compostela samenstellen. Op basis van je wensen helpen zij je met het plannen van een Via Francigena route op maat, het boeken van accommodaties, inclusief maaltijden, gedetailleerde informatie over de route met plattegronden, bagage services en heel veel tips & tricks. Na het boeken kom je in je eigen online omgeving terecht. Je wordt dan van a tot z door alle voorbereidingen geleid.
Lijkt het je interessant om deze historische route met een gids te verkennen en onderweg meer te leren over de geschiedenis? Bij Follow the Camino kun je ook kiezen voor een Via Francigena Guided tour pakket.
Hoe gaat het allemaal in zijn werk? Moet je trainen? Wat moet je meenemen? Na het boeken bij Follow the Camino kom je in je eigen online omgeving terecht. Weken van tevoren krijg je al berichten en informatie over jouw Via Francigena route zodat de voorpret kan beginnen. Beetje bij beetje wordt alles duidelijk, waardoor je goed voorbereid op pad gaat.
Tijdens de laatste etappe van de Via Francigena van Viterbo naar Rome wandel je gemiddeld 22 kilometer per dag. De route is niet moeilijk maar de dagen zijn wel lang. Het is dan ook belangrijk dat je van wandelen houdt en beschikt over een basisconditie. Ik heb zelf niet getraind voor de tocht maar ik ben wel gewend om langere wandelingen te maken. Het wandelen van de Via Francigena van Viterbo naar Rome is toegankelijk, maar een fysieke en mentale voorbereiding is belangrijk om het maximale uit je tocht te halen.
In tegenstelling tot de gele pijlen en Sint Jacobsschelpen die zo herkenbaar zijn voor de Camino de Santiago route zijn de borden bij de Via Francigena iets minder duidelijk. Maar ze staan er wel. Er zijn duidelijke borden met Via Francigena erop, stickers met rood/witte strepen, pijlen en tekeningen van wandelaars en allerlei variaties. Je vindt ze op bomen, palen, en onder viaducten. Het kost even tijd maar na een paar uur zit je er helemaal in.
Het is echter wel belangrijk om je van tevoren in de Via Francigena route te verdiepen, zodat je weet wat je kunt verwachten en een plan kunt maken. Follow the Camino voorziet je ook van een reisgids met handige achtergrondinformatie. Daarnaast kun je de officiële Via Francigena app downloaden, die je van nog meer informatie voorziet.
Als je over de Camino de Santiago en de Via Francigena leest, lees je ook over het pelgrimspaspoort, de credential del peregrino, een speciaal boekje waar je dagelijks stempels in kunt verzamelen. Op verschillende plaatsen langs de pelgrimsroute, in kerken, restaurants en hotels kun je stempels halen. En wanneer je twee stempels per dag laat zetten, kun je bij aankomst in de Sint-Pieterskerk een officieel certificaat ophalen. Niet alleen is het certificaat een mooi aandenken, ook het zoeken van de stempels tijdens de wandeling naar Rome wordt een leuke bezigheid. Het aantal plaatsen voor stempels is tijdens de Via Francigena echter wel beperkt, dus je moet elke gelegenheid aangrijpen, wil je je stempelboekje vol krijgen.
De Camino de Santiago is misschien wel een van de bekendste wandelroutes van Europa maar ook een van de langste. Tenminste, als je van plan bent om een van de volledige routes te wandelen. Maar wist je dat je ook alleen de laatste 100 km naar Santiago de Compostela kunt lopen? Deze pelgrimsroute langs de Camino Frances, brengt je in 5 dagen, van Sarria naar Santiago de Compostela, dwars door Galicië in Noord-Spanje. In het volgende artikel vertel ik je alles wat je wilt weten over deze Camino de Santiago route, inclusief een dag tot dag beschrijving en hoe je jouw camino het beste kunt organiseren.
Follow the Camino helpt jou met het organiseren van jouw Camino op maat. Dit zodat jij je alleen maar hoeft te concentreren op het wandelen naar Rome of Santiago de Compostela. Een pakket bestaat op basis van jouw wensen uit de volgende onderdelen.
Wil je meer informatie over Follow the Camino en de Via Francigena? Kijk dan op de website.
Wil je meer weten over de Camino de Santiago en de Via Francigena pelgrimsroute naar Rome? Inmiddels heb ik de laatste 100 kilometer van de Camino de Santiago en Via Francigena mogen lopen. In de volgende artikels lees je meer over mijn ervaringen en vind je tips en inspiratie voor jouw camino.
Disclaimer: I was invited to hike the Via Francigena by Follow the Camino, but this review is based on my personal view and is independent from the invitation. This article may contain affiliate links. If you purchase something using one of our links, we may receive a commission at no extra cost to you, which helps us keep this blog alive. Thank you for your support! Please see our disclosures for more information.
Ben je geïnteresseerd in de wereld? Wil je reis inspiratie opdoen en een land en cultuur beter leren kennen? Reis mee met Passport The World!
Al meer dan twintig jaar reis ik als producent, reporter en gids, de wereld rond, op zoek naar de mooiste verhalen en reiservaringen. In Passport the World neem ik je mee naar bestemmingen in de natuur, langs steden en historische plaatsen, uitzichtpunten, ontmoetingen met de lokale bevolking, wandelingen en bijzondere tochten. Je vindt er reisinspiratie en tips om het maximale uit je reis te halen en een land en cultuur beter te leren kennen.
